JALEESA (22) EN FABIOLA (23) – ANTIRACISME ACTIVISTEN

Boven: Jaleesa. Onder: Fabiola. Bron: Jessie Maasbach

Een sterk rechtvaardigheidsgevoel en een duidelijk beeld van goed en fout hebben ze altijd al gehad. Jaleesa en Fabiola uit Leeuwarden leggen uit dat het activistische leven pas later begon, maar dat het eigenlijk altijd al in ze zat. Fabiola denkt dat van haar vader te hebben geërfd. “Mijn vader was op Curaçao eigenlijk op zijn eigen manier al bezig met activisme. In de vorm van muziek stelde hij kritische vragen aan de overheid. Ook motiveerde hij me om bezig te zijn met rechtvaardigheid door hoe hij mij opvoedde” aldus Fabiola.

Bij Jaleesa was het vooral haar moeder die haar het rechtvaardigheidsgevoel doorgaf. Toch vond de moeder van Jaleesa het spannend toen ze aangaf om echt de straat op te willen voor antiracisme en andere vormen van gelijkheid. “Ze was bang dat het niet veilig zou zijn en dat is het ook niet altijd. Je geeft toch een stuk van je privacy op. Er zijn ook genoeg mensen die het niet met je eens zijn, maar dat tegengeluid laat maar al te goed zien dat het nog steeds hard nodig is” zegt Jaleesa.

Begin van activistische carrière

Tijdens een stage leerde Fabiola een vriendin kennen die zich actief opstelde als activist en zij was dan ook degene die Fabiola motiveerde om datzelfde te doen. Jaleesa sprak zich eerst voornamelijk uit over racisme op sociale media. “Ik begon in eerste instantie in mijn veilige bubbel achter mijn laptop. Daar kon het er in de reacties ook al hard aan toegaan, maar dat heeft mij nooit tegengehouden.” De behoefte om een stapje verder te gaan, de straat op voor demonstraties, kwam bij Jaleesa tijdens het incident met de blokkeerfriezen in 2017. “Het extreme geweld en het demonstratierecht dat daarbij werd ontnomen vond ik een reden om fysiek van me te laten horen.” legt Jaleesa uit.

Fabiola en Jaleesa tijdens BLM-demonstratie in Leeuwarden. Bron: Nisha Faber Photography

Eigen ervaring

Het activisme van Jaleesa en Fabiola komt voor een deel ook vanuit hun eigen ervaringen met racisme. Ze vertellen op school voor het eerst het besef te hebben gehad dat ze er anders uitzagen dan andere kinderen. “Op de middelbare school werd ik eigenlijk elke dag geconfronteerd met het feit dat ik een kleurtje heb. Er was toen een jongen die tegen mij zei dat mijn moeder ‘zwart is omdat ze huidkanker heeft’. Dat was de druppel waardoor ik dacht; ik pik dit niet langer” zegt Fabiola. Jaleesa zegt over haar schooltijd; “de confrontatie met het feit dat ik er anders uitzag dan mijn schoolgenootjes kwam toen ze dat bij mij gingen aanwijzen. Iemand zei tegen mij dat mijn huid eruitzag 'alsof ik er poep op had gesmeerd.’ Bovendien was het met Sinterklaas ook altijd ongemakkelijk als leerlingen, maar ook docenten zeiden dat ik geen schmink nodig had en dat mijn haar door kon als dat van een zwarte piet.” Jaleesa denkt dat het probleem kan liggen aan de opvoeding, maar dat het vooral ligt aan tekortkoming aan kennis en educatie op scholen en institutioneel racisme.

Protesten en demonstraties

Zowel Jaleesa als Fabiola hebben verschillende protesten bijgewoond en hebben zelf ook protesten georganiseerd met het burgerinitiatief ‘Leeuwarden Kan Het’ dat ze samen met een aantal anderen oprichtten in 2017. Daarmee willen ze meer bewustwording creëren en willen ze veranderingen kunnen stimuleren, maar ze willen ook een aanspreekpunt zijn voor mensen en organisaties in Friesland. Een van de vele protesten die ze met ‘Leeuwarden Kan Het’ organiseerden was het Black Lives Matter protest in Leeuwarden vorig jaar.

Tijdens de Black Lives Matter demonstratie in Leeuwarden. Bron: Nisha Faber Photography

Demonstranten bij Black Lives Matter demonstratie in Leeuwarden. Bron: Leeuwarden Kan Het

Jaleesa legt uit dat de eerste demonstratie die ze bijwoonde een goede en leerzame ervaring was, maar dat het tegelijkertijd ook heftig was. Vooral door de reacties die ze erop kreeg van vreemden en vanuit haar omgeving. Al benadrukt ze wel dat er landelijk andere frontline demonstranten zijn die volgens haar veel meer te maken krijgen met agressie en haat. “Ik merkte tijdens de demonstraties die ik bijwoonde dat mensen geen schaamte hebben om demonstranten belachelijk te maken of uit te lachen. Een Kick Out Zwarte Piet demonstratie was daar een voorbeeld van. Toen ik het vak inliep werd er door mannen op leeftijd naar mij geschreeuwd dat ‘zwarte piet ook even kwam demonstreren.’ Of dan werden er bijvoorbeeld pepernoten gegooid” zegt Jaleesa.

Actie tegen Zwarte Piet in Leeuwarden georganiseerd door Leeuwarden Kan Het. Bron: Leeuwarden Kan Het

Meer dan demonstreren

Activisme is voor Jaleesa en Fabiola overigens meer dan het organiseren en bijwonen van demonstraties. Zo zijn ze allebei ook bezig met zelfstandige projecten. Jaleesa werkt bijvoorbeeld samen met Tresoar en Pier21 aan een diverser archief en is actief bij de lokale afdeling van de partij Bij1 en Fabiola heeft een stichting en comité opgericht voor Caribische Nederlanders in Leeuwarden. “Activisme is niet alleen het staan op een plein met spandoeken. Maar juist het constant inzet voor een bepaald doel. Het gaat om de gesprekken die je voert, of dat nou met een ambtenaar of je buurvrouw is” zegt Fabiola. Ook Jaleesa vindt die gesprekvoering erg belangrijk.

Fabiola benadrukt wel dat ze het belangrijk vindt om te beseffen dat je mensen niet van mening kan veranderen als ze daar niet voor open staan. “Ik zeg altijd ‘lead by example’, wees zelf de verandering die je graag wil zien. Daardoor kan je hopelijk anderen inspireren om kritisch na te denken. Soms willen wij zo graag een verandering zien dat er geen rekening wordt gehouden met het feit dat iemand anders het goed recht heeft om er anders over te denken” zegt Fabiola.